Dòng tranh Đông Hồ không chỉ có hình thức biểu đạt phong phú mà còn có nội dung rất đa dạng. Trong bài viết này, hãy cùng Viet Art Legacy điểm qua một số đề tài phổ biến của tranh Đông Hồ nhé!
Dong Ho's paintings have a wide range of subjects. In this post from Viet Art Legacy, we'll take a look at some of the most well-known themes of Dong Ho painting.
1. Tranh sinh hoạt (Paintings about daily life)
Đây là đề tài phổ biến nhất của tranh Đông Hồ. Với màu sắc phong phú và nét in sinh động, loại tranh này đã thể hiện những hoạt động thường ngày và những phong tục, tập quán trong đời sống của người dân thời xưa. Một số bức tranh tiêu biểu có thể kể đến như sau:
This is the most prevalent theme in Dong Ho paintings. Using rich colors and vibrant printing, this type of painting depicts daily activities and traditions in the lives of ancient people. Typical artworks include:
Tranh “Chăn trâu thổi sáo” - hình ảnh một cậu bé nông dân đang thổi sáo trong lúc làm công việc chăn trâu (Nguồn ảnh: Bán tranh Đông Hồ via Facebook)
"The buffalo herder plays the flute" - painting of a farmer boy playing the flute while working as a buffalo herder (Image source: Bán tranh Đông Hồ via Facebook)
Tranh “Hứng dừa” - hình ảnh trẻ con trèo cây hái dừa (Nguồn ảnh: vanhoahoc.vn)
"Picking coconuts" - painting of children climbing a tree to pick coconuts (Image source: vanhoahoc.vn)
Tranh “Đấu vật” - hình ảnh một hoạt động trong các lễ hội của đình làng (Nguồn ảnh: spnttw.edu.vn)
"Wrestling" - painting of an activity in the Vietnamese villages' traditional festivals (Image source: spnttw.edu.vn)
2. Tranh về ước mơ, khát vọng của con người (Paintings about Vietnamese people's aspirations)
Bên cạnh đó, tranh Đông Hồ còn là sự phản ánh những ước mơ, khao khát về một cuộc sống hòa thuận, ấm no và một xã hội công bằng, tốt đẹp của người dân Việt Nam. (baotanglichsu.vn, 2023) Một số bức tranh về đề tài này có thể kể đến như:
Besides, Dong Ho paintings are also a reflection of Vietnamese people's aspirations for a peaceful, prosperous life as well as a fair society. Some paintings on this topic are as follows:
Tranh “Lễ Trí”. Tranh là lời cầu mong em bé có được cái “lễ” để ứng xử phải phép với mọi người và cái “trí” giỏi giang sau này. (amia.com.vn, 2023) (Nguồn ảnh: bacninh.com)
"Le Tri" - The painting is a prayer for the baby to have good behavior and be intelligent when he grows up. (amia.com.vn, 2023) (Image source: bacninh.com)
Cặp tranh “Vinh Hoa - Phú Quý” (từ trái sang phải) (Nguồn ảnh: longchaubaongoc.com)
"Vinh Hoa - Phu Quy" (From left to right) (Image source: longchaubaongoc.com)
Tranh “Vinh Hoa” là hình bé trai ôm gà trống, là lời chúc đại cát, đại lợi (vì gà trống lớn trong tiếng Hán là đại kê, đồng âm với đại cát). Tranh cũng thể hiện mong muốn sinh được con trai khỏe mạnh, sau này lớn lên sẽ thành người thành đạt, vinh hiển… Còn tranh “Phú Quý” vẽ một bé gái ôm vịt với bông hoa sen, gợi sự thanh cao, trong trắng.
Hai bức tranh này có bố cục đơn giản, tập trung đặc tả con người và các con vật, hoa lá với những đường nét to khỏe nhưng vẫn uyển chuyển. Đặc biệt, trong cả 2 bức tranh, con gà và con vịt tuy nằm phủ phục nhưng vẫn ngẩng cao đầu, tương trưng cho niềm khao khát vươn lên trong cuộc sống.
Cặp tranh“Vinh Hoa - Phú Quý” mang ý nghĩa sâu sắc, thường được sử dụng trong ngày Tết với mục đích chúc tụng, cầu may cho gia đình có cuộc sống giàu sang, con cái tròn đầy, có trai, có gái. (baoquangbinh.vn, 2017)
The painting "Vinh Hoa" is a picture of a boy holding a rooster, which is a wish for great wealth (because a big rooster in Chinese is called "Dai ke", homonymous with "Dai cat" - wealth). The painting also reflects Vietnamese people's desire to have a healthy son, who later grows up to be a successful and distinguished person. The painting "Phu Quy", on the other hand, depicts a little girl holding a duck with a lotus flower, implying purity and innocence.
These two paintings have a simple layout with strong curves and vivid colors. Especially, in both paintings, the chicken and duck are prostrated yet still holding their heads high, symbolizing the Vietnamese people's will to rise above any obstacle in life.
With its deep meaning, the pair of paintings "Vinh Hoa - Phu Quy" are often used on New Year's Day for the purpose of congratulating or praying for the family to have a rich life and healthy children. (baoquangbinh.vn, 2017)
3. Tranh triết lý & châm biếm (Philosophical and satirical paintings)
Đặc biệt hơn cả, nhiều bức tranh còn mang tính triết lý vừa sâu sắc, vừa hóm hỉnh, châm biếm. Tiêu biểu là một số bức tranh sau:
Many of the paintings are also philosophically profound, witty, and satirical. Some examples are as follows:
Tranh “Đám cưới chuột” (Nguồn ảnh: laodong.vn)
"Mice's wedding" (Image source: laodong.vn)
“Đám cưới chuột” là một trong bức tranh Đông Hồ nổi tiếng nhất. Người nghệ nhân dân gian đã thổi hồn vào bức tranh, làm cho nó mang tính hài hước bằng cách nhân hóa loài chuột để chúng mang dáng dấp con người, cũng biết làm đám cưới, lấy vợ. Bức tranh cũng châm biếm ở chỗ, chú rể chuột kia muốn đón dâu lại phải mang chim, mang cá hối lộ cho mèo.
Con mèo trong bức tranh đại diện cho tầng lớp thống trị, bóc lột trong xã hội xưa. Những chú chuột là hình ảnh ẩn dụ cho người nông dân lam lũ, thật thà, chất phác. Bức tranh “Đám cưới chuột” đã châm biếm, đả kích sâu sắc chế độ phong kiến bất công, cổ hủ, thối nát, luôn chèn ép những người nông dân hiền lành trong xã hội xưa. (tranhnamdinh.vn, 2022)
“Mice's wedding” is one of the most famous Dong Ho paintings. The artist makes it funny by anthropomorphizing the mice and depicting them get married like human. The picture is also ironic in that in order to hold the wedding, the mouse groom has to bring birds and fish to bribe the cat.
The cat in the picture represents the ruling class in ancient society. Rats are a metaphor for a lower-class farmers who are poor yet industrious and honest. The painting "Mice's wedding" satirizes the unjust, antiquated, corrupt feudal system that always oppressed the peasants in Vietnamese ancient society. (tranhnamdinh.vn, 2022)
Tranh “Đánh ghen” (Nguồn Ảnh: tranhtreotuonghanoi.com)
"Jealousy" (Image source: tranhtreotuonghanoi.com)
“Đánh ghen” thể hiện tấn bi kịch của một gia đình không hạnh phúc. Qua tấm bình phong và cây cổ thụ trong bức tranh, ta có thể thấy được đây là hình ảnh của gia đình giàu có, nhiều của ăn của để.
Người chồng ngoại tình để vợ bắt được, con trai thì trông thấy. Thế nhưng lại lại ngược với lẽ thường tình khi trước mặt vợ, người đàn ông vẫn ngang nhiên để tay lên bầu ngực của ả tình nhân ra vẻ bảo vệ. Còn ả tình nhân khi gặp vợ cả cũng chẳng sợ sệt hay lén lút, mà trái lại còn rất vênh váo, khiêu khích nâng mái tóc chìa về phía người vợ cho cắt tóc.
Bức tranh này đã phê phán chế độ đa thê, lên án người chồng không chung thủy, phá vỡ hạnh phúc gia đình. Nó cũng châm biếm cả những người thứ 3 tự biến mình thành tình nhân để mang tiếng xấu ở đời. (tranhtreotuonghanoi.com, 2019)
“Jealousy” depicts the tragedy of an unhappy family. The adulterous husband was caught by his wife, and their son also witnessed his affair. But contrary to common sense, despite being caught red-handed, the man still blatantly put his hand on the mistress's breast in a protective gesture. The mistress, on meeting the wife, was not only not ashamed but also very cocky and provocative. This can be seen through the way she haughtily raised her pony tail to the wife, not afraid of the scissors.
This painting criticizes polygamy and condemns unfaithful husbands who destroyed his family's happiness. It also satirizes shameless "third-wheel" people. (tranhtreotuonghanoi.com, 2019)
Trên đây là những đề tài chính trong tranh Đông Hồ, kèm một số ví dụ về những bức tranh thuộc các đề tài ấy. Sự đa dạng trong nội dung và ý nghĩa của tranh Đông Hồ không chỉ thể hiện quan điểm mỹ học dân gian của những người dân, mà còn thể hiện nét văn hóa đặc trưng, riêng biệt của dân tộc Việt Nam. (tranhtreophongkhachdep.com, 2017)
Above are the main themes of Dong Ho paintings along with specific examples. The variety of content and meaning in Dong Ho paintings reflects not only the people's traditional aesthetic perspectives, but also the distinct culture of Vietnam.
Tài liệu tham khảo - References
Amia.com.vn (2023) Tranh Lễ Trí – Nhân Nghĩa dân gian Đông Hồ treo tường đẹp
Baoquangbinh.vn (2017) Tranh dân gian vinh hoa - phú quý
Baotanglichsu.vn (2023) Tìm hiểu về dòng tranh dân gian Đông Hồ
Tranhnamdinh.vn (2022) Ý nghĩa tranh đám cưới chuột của làng tranh dân gian Đông Hồ
Tranhtreophongkhachdep.com (2017) Khám phá lịch sử tranh dân gian Đông Hồ
Tranhtreotuonghanoi.com (2019) Ý nghĩa tranh dân gian Đông hồ đánh ghen
Comments