1. Nguồn gốc của Tranh Đông Hồ (The origin of Dong Ho)
Tranh Đông Hồ là một loại tranh thủ công truyền thống của Việt Nam, xuất hiện lần đầu vào thế kỉ 17, tại làng Đông Hồ, xã Song Hồ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh.
Trong xã hội cũ, tranh Đông Hồ rất phổ biến và gần gũi đối với đại đa số dân chúng Việt Nam. Điển hình là vào năm 1945, làng Đông Hồ có 17 dòng họ thì tất cả đều làm tranh. Bên cạnh đó, vào dịp tết Nguyên Đán, mỗi gia đình cũng sắm sửa tranh Đông Hồ để treo trong nhà như một tục lệ truyền thống, chẳng cần ai phải nhắc nhở. (tranhtreophongkhachdep.com, 2017)
Dong Ho painting is a type of traditional Vietnamese folk painting. It first appeared in Dong Ho village, Song Ho commune, Thuan Thanh district, Bac Ninh province in the 17th century.
Dong Ho paintings used to be immensely popular with Vietnamese people. In particular, in 1945, every one among the 17 households in Dong Ho village produced Dong Ho paintings. Furthermore, on the occasion of the Lunar New Year, families would also purchase Dong Ho paintings and hang in their houses as a tradition.
(tranhtreophongkhachdep.com, 2017)
2. Sự sống sót qua chiến tranh (The Survival through War)
Vào thời kì kháng chiến chống Pháp, làng tranh đã bị đốt phá, các bản khắc tranh cũng bị thiêu cháy. Người dân trong làng vì lo chạy nạn đã không quan tâm lưu giữ nghề. Sau 1954, làng tranh dần nhen nhóm hoạt động trở lại nhưng không hiệu quả.
Đứng trước nguy cơ dòng tranh bị thất truyền, năm 1991, nghệ nhân Nguyễn Đăng Chế đã cùng gia đình bắt tay vào phục hồi nghề làm tranh. Ông tìm mua các bản khắc gỗ còn sót lại trong các gia đình, tìm cách phục chế các bản khắc bị hư hỏng, rồi nghiên cứu, mày mò làm các bản khắc mới. Năm 2006, với tâm huyết cho một di sản văn hóa dân tộc, nghệ nhân đã cùng con cháu xây “Trung tâm giao lưu văn hóa tranh dân gian Đông Hồ”. Hiện nay, trung tâm đã trở thành nơi lưu trữ thường xuyên cho 200 bức tranh Đông Hồ các loại, trưng bày 1.000 bản khắc, khuôn tranh, trong đó có nhiều bản khắc gỗ quý hiếm cách đây khoảng 200 năm. Các sản phẩm hiện tại do con cháu gia đình nghệ nhân chế tác hoặc mới được phục chế. (cand.con.vn, 2020)
During the French resistance struggle, the painting village was destroyed, as were the engravings. After 1954, the painting village gradually resumed operations, but it was unsuccessful.
Faced with the risk of losing the painting line, artist Nguyen Dang Che and his family set out in 1991 to restore the painting profession. He looked for family wood carvings, discovered means to repair damaged ones, and experimented with new ones. With a passion for preserving a national cultural legacy, the artisan and his descendants established the "Center for Cultural Exchange of Dong Ho Folk Paintings" in 2006. Currently, the center serves as a regular storage location for 200 Dong Ho paintings of various types, as well as 1,000 engravings and picture frames, including numerous unique wood carvings from around 200 years ago. Existing products are handcrafted by descendants of artisans or have been restored.
Trung tâm Giao lưu văn hóa tranh dân gian Đông Hồ (Nguồn: dulichdongque.com)
Dong Ho painting
Cũng vào khoảng thập niên 90 của thế kỷ trước, với quyết tâm giữ gìn nghề làm tranh cổ truyền, nghệ nhân Nguyễn Hữu Sam đã cùng gia đình thu gom được hơn 600 bản khắc tranh cổ quý giá từ các gia đình làm tranh của làng. Với hy vọng có ngày làng nghề lại hồi sinh, ông vừa tận tụy truyền nghề cho con cháu, vừa tiếp tục kiên trì sáng tạo. Đến nay, một số con cháu của ông đã trở thành các nghệ nhân trẻ, nắm vững mọi bí quyết của từng công đoạn tạo ra tranh Đông Hồ. (cand.con.vn)
Also in the 1990s, with the determination to preserve Dong Ho paintings, artist Nguyen Huu Sam and his family collected more than 600 precious antique engravings from the village's painting families. Hoping for the revival of the craft village, he dedicatedly passed the craft on to his children and grandchildren, while continuing to create new paintings. Up to now, some of his descendants have become young artists, mastering all the secrets of making Dong Ho paintings at each step. (cand.con.vn, 2020)
3. Tranh Đông Hồ trong đời sống hiện đại (Dong Ho painting in the modern life)
Trải qua nhiều thăng trầm của thời gian, làng tranh dân gian Đông Hồ đã trải qua những sự thay đổi để đáp ứng những nhu cầu thiết thực của thời đại và phù hợp hơn với thị trường. Tranh vẽ được đóng trong khung, được dán trên mành tre, hay được thể hiện ngay trên những vật dụng hàng ngày. “Muốn giữ được nghề thì phải có sự phát triển. Ví dụ như ngày xưa chỉ có tranh in ra, xong các cụ dán lên, lấy gai bưởi, tăm tre cắm lên vách đất. Giờ đây vẫn là cái tranh đó, nhưng mình phải có cái khung đẹp, phải làm sao để cho cái bức tranh nó đẹp lên” – bác Nguyễn Đăng Tâm, nghệ nhân làng tranh Đông Hồ chia sẻ.
After many ups and downs, Dong Ho paintings have undergone many changes to fulfill the practical needs of time and better suit the market. Paintings now are framed, pasted on bamboo blinds, or displayed on everyday objects. “In order to keep a job, there must be development. In the past, only plain pictures were printed, then pomelo thorns and bamboo toothpicks were used to stick them on the wall. Now, it's still the same painting, but I need to have a beautiful frame in order to make it more attractive," shared Nguyen Dang Tam, an artist from Dong Ho painting village.
Tranh Đông Hồ đóng khung (Nguồn: Amia.com.vn)
Nhờ những sự đổi thay, giờ đây đời sống vật chất và tinh thần của người dân làng nghề ngày càng được nâng cao. Mặc dù vậy, nhưng cũng có rất nhiều gia đình không bắt kịp xu hướng mới của thị trường, vì thế đã có rất nhiều người lựa chọn cách chuyển sang nghề hàng mã. Chị Nguyễn Thị Hương, Chủ sản xuất hàng mã, làng Đông Hồ chia sẻ: “Trước thì ông nội mình cũng làm tranh đông hồ, nhưng đến khi làm thì nguồn thu cũng không được bao nhiêu, chuyển sang nghề này thì hàng mã phát triển nhiều, nên nhà làm cái này thì cũng nuôi được các em ăn học”
Thanks to the changes, the material and spiritual life of the craft village people had been improved. However, there still exist families who can’t keep up with the new trends and changed their profession to Hang Ma making instead (Hang Ma making is the making of decorations for Vietnamese festivals and celebrations). Ms. Nguyen Thi Huong, owner of a Hang Ma shop in Dong Ho village, shared: "Before, my grandfather also made Dong Ho paintings, but when he did, the income was not much. After switching to this profession, we managed to get more money, so we decided to stick to it to maintain the life of our children."
Nghề Hàng Mã (Nguồn: dantri.com.vn)
Giờ đây, hơn 90% các gia đình làng đông hồ đã chuyển nghề làm hàng mã, và chỉ còn 3 gia đình làm nghề vẽ tranh dân gian. Việc gìn giữ nét truyền thống của một đại diện tinh hoa văn hoá truyền thống Việt đang là thách thức lớn đối với các nghệ nhân nói riêng và làng tranh Đông Hồ nói chung (vtv.vn, 2018)
Now, more than 90% of the village's families have changed their profession to making Hang Ma, and only 3 families remain in the profession of Making Dong Ho paintings. Preserving this representative of Vietnamese culture is now a big challenge for artists in particular and Dong Ho painting village in general. (vtv.vn, 2018)
Tài liệu tham khảo- References:
Tranhtreophongkhachdep.com (2017) Khám phá lịch sử dân gian tranh Đông Hồ
Cand.con.vn (2020) Tranh dân gian Đông Hồ sẽ có thêm nhiều cơ hội bảo tồn, phát triển
Vtv.vn (2018) Tranh dân gian Đông Hồ với cuộc sống hiện đại, thuộc chường Thời Sự trên kênh VTV4
Comments